با شنیدن عبارت حسابرسی داخلی اولین سوالی که مطرح میشود این است که حسابرسی داخلی چیست. حسابرسی داخلی به انگلیسی Internal Audit میباشد و مفهوم حسابرسی داخلی رسیدگی به تمام امور مالی توسط فرد و یا افرادی است که در حوزه حسابرسی تخصص دارند و این کار را به صورت حرفه ای انجام میدهند.
در تعریف حسابرسی داخلی میتوان گفت کلیه اموری که به صحت و اعتبار سنجی امور مالی در سازمان منجر میشود در این حوزه قرار میگیرند و حسابرسی داخلی از لحظه ای که یک معامله مالی در سازمان شکل میگیرد تا لحظه ای که این معامله در ترازنامه و جمعبندی حساب ها قرار گیرد مشغول فعالیت است و امور را بررسی میکند.در تعریف حسابرسی داخلی به زبان ساده میتوان گفت یک حسابرس داخلی معاملات و مبادلات مالی سازمان را اعتبار سنجی و خطایابی میکند و کلیه فعالیت هایی که در بخش حسابداری انجامم میشود را صحت سنجی میکند.در مفهوم حسابرسی داخلی میتوان این مبحث را این گونه توضیح داد که برای مدیریت امور مالی و جلوگیری از سو استفاده و اشتباه از حسابرسی داخلی استفاده میشود. خطاها و اشتباهاتی که در امور مالی سازمان پیش میاید ممکن است عمدی و یا سهوی باشد و یک حسابرس داخلی مانند فیلتر اشتباهات عمل میکند و جلوی بروز اشتباهات مالی را میگیرد.در مفهوم حسابرسی داخلی از نظر حقوقی میتوان به این موضوع اشاره کرد که این شغل مسئولیت حقوقی بالایی دارد زیرا این افراد جز افراد مورد تایید سازمان هستند که کلیه اسناد و مدارک در اختیارشان قرار میگیرد و میتوانند به کلیه اطلاعات مالی دسترسی داشته باشند. به همین دلیل حسابرسان داخلی باید مسئولیت خود را به درستی انجام دهند تا مشکلات حقوقی برای آن ها ایجاد نشود.
در توضیح تاریخچه حسابرسی میتوان گفت سال هاست که از حسابرسی داخلی در کسب و کار ها استفاده میشود و میتوان استفاده از حسابرسی داخلی را از زمان پیدایش حسابداری دانست .برای اولین بار انجمن حسابرسان در سال 1941 در آلتامونته اسپرینگز که شهری در ایالت فلوریدا بود تاسیس شد.استفاده از حسابرسی داخلی در ایران برای اولین بار توسط شرکت نفت ایران و انگلیس بود که این شرکت قبل از جنگ جهانی اول در ایران وجود داشت.در تاریخچه حسابرسی داخلی در ایران میتوان به تاسیس انجمن حسابرسان داخلی ایران در سال 1391 اشاره کرد که این انجمن با همکار و پشتیبانی سازمان اوراق بورس و اوراق بهادار تاسیس شد.
حسابرسی یکی از شاخه های حسابداری میباشد و کسی که به کلیه امور و اصول حسابرسی تسلط داشته باشد میتواند امور حسابرسی داخلی را انجام دهد. حسابرس داخلی میتواند از پرسنل همان سازمان باشد و یا از طرف یک شرکت حسابداری برای انجام امور حسابرسی داخلی استخدام شده باشد.به طورر کلی در تعریف حسابرس داخلی کیست میتوان گفت یک شخص یا اشخاص حقیقی و یا حقوقی میباشد که بر اصول حسابرسی تسلط داشته باشند و برای مدتی در استخدام سازمان قرار بگیرند.حسابرس داخلی میتواند با مدیریت سازمان ارتباط داشته باشد تا بتواند کلیه اطلاعات معاملات مالی را دریافت کند و باید گزارشات مالیو حسابرسی را به مدیران سازمان ارائه دهد تا جلوی اشتباهات و سو استفاده ها را بگیرد.
برای فعالیت در بخش حسابرسی داخلی مهمترین مسئله که مطرح میشود این است که وظایف حسابرسی داخلی چیست و یک حسابرس داخلی باید چه اموری را انجام دهد؟
وظایف حسابرسی داخلی در موارد زیر خلاصه میشود که عبارتند از:
تا اینجای مقاله متوجه شدید حسابرسی داخلی چیست و چه اهمیتی دارد اما مهمترین مسئله ای که مطرح میشود این است که نحوه انجام حسابرسی داخلی چگونه است.نحوه اجرای حسابرسی داخلی در سازمان های مختلف متفاوت میباشد و در بعضی از سازمان ها انجام حسابرسی داخلی بعد از انجام امور مالی در پایان دوره مالی انجام میشود اما در بعضی دیگر از سازمان ها رسیدگی به امور حسابرسی داخلی در حسن انجام امور مالی انجام میشود و این بخش به صورت مداوم بر کار سایر حوزه ها نظارت میکنند و فعالیت های مالی را بررسی میکنند.برای انجام حسابرسی داخلی یک حسابرس باید در دو جنبه انجام امور را بررسی نماید و بر امور تسلط داشته باشد که این دو جنبه عبارتند از:
نحوه انجام حسابرسی داخلی به این صورت میباشد که یک حسابرس باید مسیری را طی نماید تا به موفقیت برسد و سازمان را به اهداف خود نزدیکتر کند. این مسیر در موارد زیر خلاصه میشوند:
به طور کلی میتوان گفت کلیه اموری که در سازمان و کسب و کار های مختلف انجام میشود متفاوت میباشد به همین دلیل اهداف حسابرسی داخلی نیز متفاوت خواهد بود و در راستای اهداف سازمان تعیین میگردند. به طور کلی اهداف حسابرسی داخلی را میتوان به صورت خلاصه در موارد زیر بیان کرد:
برای رسیدگی به امور مالی سازمان حسابرسی خارجی نیز مطرح میشود که سوالی که برای حسابرسان و افراد علاقه مند به این حوزه ایجاد میشود این است که تفاوت حسابرسی داخلی و خارجی چیست؟
تفاوت حسابرسی داخلی و خارجی در اهداف شان میباشد که هدف هایی که برای حسابرسی داخلی و خارجی تعیین میشود با هم تفاوت دارد و مستقل از یکدیگر میباشد.به طور کلی در بررسی تفاوت حسابرسی داخلی و خارجی میتوان گفت حسابرس داخلی سعی در بررسی امور مالی و اسناد و مدارک مالی سازممان برای یافتن اشکالات و انحرافات مالی صورت گرفته در سازمان را بر عهده دارد و باید اهداف مالی سازمان را پیگیری کند.یک حسابرس خارجی یا حسابرس مستقل اسناد مالی را بررسی میکند تا بتواند درست انجام شدن عملکرد های مالی را چک کند و گزارشی در این خصوص ارائه دهد.
به طور کلی یک حسابرس داخلی از کارکنان و پرسنل همان سازمان میباشد و جز نیروی کار آنجا محسوب میشود که به بررسی امور مالی و کشف اشتباهات صورت گرفته میپردازد.یک حسابرس خارجی یا حسابرس مستقل فردی است که از طرف یک شرکت حسابرسی و حسابداری برای رسیدگی به امور حسابرسی سازمان در این سازمان مشغول به کار میشود.
به طور کلی در کار حسابرس داخلی دو نوع گزارش حسابرسی مطرح میشود که این گزارشات میتواند فعالیت هایی که در بخش های مختلف انجام میشود را مورد بررسی قرار دهد. در نهایت این گزارشات حسابرسی به مدیران سازمان ارائه میشود تا مورد بررسی مدیریت قرار گیرد.
انواع گزارش حسابرسی داخلی عبارتند از: گزارشات مالی و حسابداری، گزارشات عملیاتی.
به طور کلی میتوان گفت گزارشات حسابداری و مالی میتوانند بودجه را کنترل کرده، عملکرد صورت گرفته در حوزه حسابداری را بررسی کرده، حقوق و دستمزد و مزایای کارمندان را چک کند، روش های پرداخت را بررسی و در صورت نیاز روش های پرداخت را تغییر دهد و … را انجام دهد.گزارشات عملیاتی با استخدام و انبار سازمان و امور نیروی انسانی سر و کار دارد و میتوان از طریق این گزارشات در روش های انبارداری، نیروی انسانی و دستمزد کارکنان و … تغییراتی ایجاد کرد.
همان طور که میدانید حسابرسی نیز دارای استاندارد هایی میباشد که بر اساس بخش 61 استاندارد حسابرسی، حسابرسی داخلی شامل رسیدگی به امور مالی داخلی سازمان میباشد و بر این اساس حسابرسی داخلی یکی از ارکان اصلی محیط کنترلی به حساب میاید.به این ترتیب در پاسخ به سوال حسابرسی داخلی یکی از ارکان اصلی چیست میتوان گفت یکی از ارکان اصلی محیط کنترلی میباشد.
یکی از مراجعی که میتواتنید اقدام به یادگیری حسابرسی داخلی کنید این است که از کتاب حسابرسی داخلی معتبر در این حوزه کمک بگیرید.در این حوزه کتاب های زیادی منتشر شده است که شما باید برای یادگیری هرچه بهتر و سریعتر بهترین کتاب حسابرسی داخلی را انتخاب کنید. معتبرترین کتاب های حسابرسی داخلی عبارتند از: کتاب حسابرسی داخلی نویسنده : بیتا مشایخی ، ساسان مهرانی | حسابرسی داخلی مشایخی و مهرانی | برنامهریزی در حسابرسی داخلی از محد غواصی، اصول محوری حسابرسی داخلی از انجمن حسابرسان داخلی .
سوالات متداول
حسابرسی داخلی چیست؟
حسابرسی داخلی یکی از سیستم های کنترلی در سازمان و کسب و کار های میباشد که میتواند مدیران سازمان ها را از فعالیت های مالی صورت گرفته و کیفیت عملیات مالی و ایرادات و اشتباهاتی که در این سازمان رخ داده است مطلع کند و جلوی اشتباهات و سو استفاده های مالی را بگیرد.
وظایف حسابرسی داخلی چیست؟
بخش حسابرسی داخلی وظایف زیادی بر عهده دارد که به صورت کامل در مقاله ذکر شده است اما به طور کلی حسابرس داخلی باید به کلیه امور حسابداری تسلط داشته باشد تا بتواند فعالیت های حسابداری را بررسی کند و باید توانایی تحلیل داده های مالی را داشته باشد تا ایرادات و اشتباهات صورت گرفته را چک کرده و گزارشات صحیحی ارائه دهد.